کد مطلب:28951 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:118

بحثی در باره جای قبر امام












علّامه مجلسی گفته است: بدان كه در برخی زمان ها بین مخالفان در جای قبر شریف آن حضرت اختلاف بود. عدّه ای معتقد بوده اند كه آن حضرت در صحن مسجد كوفه مدفون است و عده ای گفته اند در دارالحكومه دفن شده است. نیز گفته اند كه امام حسن علیه السلام او را به مدینه برده و در بقیع دفن كرده است. برخی از جاهلان شیعه هم او را در آرامگاهی در كَرْخ زیارت می كردند.

اجماع شیعه بر آن است كه آن حضرت در غَری، در جایگاهی كه میان عام و خاص معروف است، دفن شده و این نزد شیعه از متواترهاست و نسل در نسل از ائمّه دین علیهم السلام آن را روایت كرده اند. سبب این اختلاف هم پنهان داشتن قبر آن حضرت از بیم خوارج و منافقان بوده است و جای قبر را جز شیعیان خاصْ كسی نمی شناخت، تا آن كه در زمان سَفّاح، امام صادق علیه السلام وارد حیره شد و قبر آن حضرت را برای پیروان او آشكار ساخت. از آن روز تاكنون همه شیعیانْ او را در همین مكان زیارت می كنند.

عبد الكریم بن احمد بن طاووس، كتابی در تعیین جایگاه قبر آن حضرت نوشته و گفته های مخالفان را رد كرده است. نام كتاب را فرحة الغریّ نامیده و در آن اخبار متواتری را آورده است كه ما در ابو اب مختلف كتاب خود آن را پراكندیم.

عبد الحمید بن ابی الحدید در شرح نهج البلاغة[1] از ابو الفرج اصفهانی نقل كرده است كه: احمد بن عیسی، از حسین بن نصر، از زید بن معدّل، از یحیی بن شعیب، از ابو مِخنَف، از فضل بن جریح، از اسود كِندی واجلح نقل كرده كه این دو گفته اند: علی علیه السلام در حالی كه 64 سال داشت، در سال چهلم هجری، شب 21 ماه رمضان درگذشت. فرزندش حسن بن علی علیهما السلام و عبد اللَّه بن عبّاس او را غسل دادند. در سه جامه كه پیراهن در بین آنها نبود، كفن شد. فرزندش حسن علیه السلام بر او نماز خواند و پنج تكبیر گفت و در رُحبه، نزدیك درهای قبیله كِنده، هنگام نماز صبح به خاك سپرده شد. این روایت ابو مِخنَف است.

ابو الفرج گفته است: روایت كرده است مرا احمد بن سعید، از یحیی بن حسن علوی، از یعقوب بن یزید، از ابن ابی عُمَیر، از حسن بن علی خلّال، از جدّش كه گفت: به حسین بن علی علیهما السلام گفتم: امیر مؤمنان را كجا دفن كردید؟ فرمود: «او را شبانه از خانه اش بیرون آوردیم، تا آن كه به منزل اشعث گذشتیم و از آن جا او را به سوی پشت كوفه نزدیك غَرّی بردیم».

مجلسی گوید: این روایت، درست است و عمل هم بر طبق همین است. در گذشته نیز گفتیم كه فرزندان مردم بهتر از دیگران و بیگانگان قبر پدرانشان را می شناسند. همین قبری كه در غَرّی است، همان است كه فرزندان علی علیه السلام از دیرباز تاكنون زیارت می كردند و می گفتند: این قبر پدر ماست. هیچ كس از شیعه و دیگران در این موضوع تردیدی ندارند. یعنی فرزندان علی علیه السلام از نسل امام حسن و امام حسین علیهما السلام و جز این دو از گذشتگان و متأخّران، جز این قبر را زیارت نمی كردند و جز بر این آستان نمی ایستادند.

ابو الفرج علی بن عبد الرحمان جوزی از ابو الغنائم روایت كرده است كه گفت: در كوفه سیصد تن از اصحاب در گذشته اند كه از میان آنان جز قبر امیر مؤمنان شناخته شده نیست، و آن همان قبری است كه هم اكنون مردمْ آن را زیارت می كنند. امام صادق علیه السلام و پدرش امام محمّد باقرعلیه السلام آن گاه كه آن جا قبر آشكاری نبود، آمده و آن را زیارت كرده اند. در آن ناحیه درختانِ شیوخ[2] نیز بود، تا آن كه محمّد بن زید داعی، حاكم دیلم آمد و قُبّه ای بر قبر آن حضرت آشكار ساخت.[3].









    1. شرح نهج البلاغة: 122/6.
    2. درختی از نوع مركّبات كه در جاهای زراعتی و كنار جاده ها می روید. (المنجد).
    3. بحار الأنوار: 337/42.